ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ အားနည္းေနေသးျခင္း၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား မၿပီးျပတ္ေသးျခင္းႏွင့္ အျခားကန္႔သတ္ခ်က္အခ်ဳိ႕ ရွိေနေသးျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လာေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ အခက္အခဲ ရွိေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံတကာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ေျပာၾကာ

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒထြက္ေပၚလာၿပီး ေနာက္ပိုင္း ျပည္ပလုပ္ငန္းရွင္မ်ား လာေရာက္ ရင္းႏွီးရန္ စိတ္၀င္စားၾကေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ လက္ရွိ အေျခအေနတြင္ တခ်ဳိ႕လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ အားနည္းေနေသးျခင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား မၿပီးျပတ္ေသးျခင္းႏွင့္ အျခား ကန္႔ သတ္ခ်က္ အခ်ဳိ႕ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ျပည္ပ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားအတြက္ အခက္အခဲ အခ်ဳိ႕ရွိေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ စက္တင္ဘာ  ၁၅ ရက္မွ ၁၆ ရက္အထိ က်င္းပခဲ့သည့္ Myanmar Global Investment Forum ၏ ဒုတိယေန႔ panel ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ထည့္သြင္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕လက္ရွိ အခင္းအက်င္းကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ ကိုယ္က်ဳိးစီးပြား ကာကြယ္မႈ protectionism ရွိေနတုန္းပဲလို႔ ယူဆပါတယ္။ အခုခ်ိန္မွာ ဥပေဒႏွစ္ခုကို ျပန္လည္ ေပါင္းစည္းေနတယ္ လို႔လည္း သိရွိရပါတယ္။ ဥပေဒအသစ္ ထြက္ေပၚလာတဲ့အခ်ိန္မွာ protectionism နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တစ္စံုတစ္ရာ အာမခံခ်က္ ေပးႏုိင္မလားဆိုတာ မသိရေသးပါဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အျခားကန္႔သတ္ခ်က္ ေတြလည္းရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြက ေပၚလစီပိုင္းပါ။ ဒါေတြက structural legal limitation ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဒါအျပင္ တခ်ဳိ႕ ႏုိင္ငံျခားသားေတြကို ကန္႔သတ္ထားတဲ့ sector ေတြလည္း ရွိေနပါေသးတယ္” ဟု အဆိုပါ ေဆြးေႏြးပြဲ၏  moderator ျဖစ္သူ Pedro Jose Fausto Bernardo က သံုးသပ္ ေျပာၾကားသည္။
“ကြၽန္ေတာ့္အျမင္ကေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ တစ္ခုတည္းမဟုတ္ပါဘူး။ ကုန္သြယ္ေရးမွာလည္း ကန္႔သတ္ထားမႈ အခ်ဳိ႕ရွိပါေသးတယ္။ ဥပမာ-ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီက ျမန္မာျပည္ထဲမွာ ပဲ၀ယ္ၿပီး အိႏိၵယကို ပို႔ ခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံျခားသား လုပ္ကိုင္ခြင့္ကို ခြင့္ျပဳ မေပးထားေသးပါဘူး”ဟု TATA International ကုမၸဏီ၏ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အႀကီးအကဲျဖစ္သူ Sunil Seth ကလည္း ေျပာၾကားသည္။
“ကြၽန္ေတာ္တို႔က ႏုိင္ငံျခားသားကိုေတာ့ တိုက္႐ိုက္ export လုပ္ခြင့္ မေပးထားေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျပည္တြင္းထဲမွာ process ျပန္ၿပီး လုပ္တယ္ဆိုရင္ သူတို႔ တင္ပို႔ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ- value added လုပ္တယ္ ဆိုရင္ သူတို႔တင္ပို႔လို႔ရပါတယ္”ဟု ဦးေအာင္ႏုိင္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
“ဥပေဒ ႏွစ္ခုရွိေနေတာ့ အေျခအေန အမ်ဳိးမ်ဳိး ေျပာၾကတာေပါ့။ ဒါကပထမအခ်က္ပါ။ ဒုတိယအခ်က္က အခု သူတို႔ ေထာက္ျပသြားတာက ကုန္သြယ္မႈတို႔ ဘာတို႔မွာ ႏုိင္ငံျခားသားကို မေပးေသးတာက ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ သိပ္ၿပီး ကိိုယ္က်ဳိးစီးပြား ကာကြယ္မႈကို သိပ္ၿပီး အေလးထားလြန္းတယ္လို႔ သူတို႔က ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း သူတို႔ထင္သလို မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ အခုမွ တံခါးဖြင့္စ ဆိုေတာ့ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ ဆင့္  ကိုယ့္ရဲ႕ျပည္တြင္းစီးပြားေရး အသိုက္အ၀န္းကိုလည္း မထိခိုက္ေအာင္ ျပည္တြင္းက အေသးစား အလတ္စားေတြကိုလည္း မထိခိုက္ေအာင္ တစ္ဖက္က တုိင္းျပည္ရဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ၀င္လာႏုိင္ေအာင္ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ သြားေနတာပါ”ဟု အဆိုပါ အခမ္းအနားသို႔ တက္ေရာက္လာသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေကာ္မရွင္၊ အတြင္းေရးမွဴး ဦးေအာင္ႏုိင္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
ဆက္လက္၍ ၎က “ဒါေၾကာင့္မို႔ ၁၉၈၈ ဥပေဒကို ၂၀၁၂ မွာ ျပင္တာက ပထမအဆင့္။ အခု ဥပေဒႏွစ္ရပ္ကို ေပါင္းလိုက္တာကလည္း ဒုတိယအဆင့္ေပါ့။ ခုနက ေျပာသလို protectionism ခ်ည္းမဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာကို တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ သြားေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ အျမင္မွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက ကိုယ္က်ဳိးစီးပြား ကာကြယ္ေနတုန္းပဲ။ (protectionism) ကို အားသန္ေနတုန္းပဲ ဆိုတာျမင္ေနတုန္းေပါ့။ ေနာက္တစ္ခုက လုိင္စင္ေလွ်ာက္ရင္ ဘယ္ေတာ့ရမယ္ဆိုတာ မသိရတဲ့အေပၚမွာ သူတို႔ဘက္က complain တက္ခ်င္တာ။ သူတို႔ဘက္ကေတာ့ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းလို႔ရတဲ့ အေနအထားမ်ဳိး လိုခ်င္ၾကတယ္။ ဥပမာ- လုိင္စင္တစ္ခုေလွ်ာက္ရင္ ဘယ္ႏွရက္ၾကာရင္ ရမယ္ဆိုတာမ်ဳိး၊ ဘယ္လို process ေတြကို ျဖတ္ရမယ္ဆိုတာမ်ဳိး၊  ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ လိုခ်င္တယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အေနနဲ႔ေတာ့ ဒါေတြ လုပ္ထားၿပီးပါၿပီ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ၀က္ဘ္ဆိုက္မွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ procedure ေတြကို တင္ထားၿပီးပါၿပီ။ ဥပမာ- ကုမၸဏီ မွတ္ပံုတင္ရင္ သံုးရက္နဲ႔ ရပါတယ္။  တရား၀င္ ေၾကညာေပးပါတယ္။ သံုးရက္နဲ႔ မရရင္လည္း complain လုပ္လုိ႔ရပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တတ္ႏုိင္သမွ် transparence ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ပါတယ္” ဟု ဦးေအာင္ႏုိင္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္တြင္ ျပည္ပ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို အေမရိကန္ ေဒၚလာ ေလးဘီလ်ံ ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့ၿပီး အမွန္တကယ္တြင္ ၈ ဒသမ ၁ ဘီလ်ံ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ေၾကာင္း၊ ယခုႏွစ္တြင္ ၆ ဘီလ်ံ ေမွ်ာ္မွန္းထားၿပီး ထိုပမာဏထက္လည္း ပိုမို ၀င္ေရာက္ လာႏုိင္ေျခရွိေၾကာင္း ဦးေအာင္ႏုိင္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
“ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဒီႏွစ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အတြက္ ခန္႔မွန္းထားတာက ၆ ဘီလ်ံပါ။ အခုလက္ရွိမွာ သန္း ၃၀၀၀ ေလာက္ရေနပါ ၿပီ။ အဲဒါ ငါးလအတြင္းမွာ ၀င္ေနတာပါ။ အခု ၀င္ေနတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြထဲမွာ  in cash အေနနဲ႔၀င္တာရွိသလို ႀကီးမားတဲ့ project အႀကီးေတြကေတာ့ ပါမစ္ရထားေပမယ့္ အလံုးအရင္းနဲ႔ မ၀င္ႏုိင္ေသးဘူး။ ဥပမာ-စက္႐ံုတစ္ခု တည္တယ္ဆိုပါစို႔။ စက္႐ံုက ငါးသန္း ကုန္မယ္။ ေျခာက္လနဲ႔အၿပီး တည္မယ္ဆိုရင္ သူက ေျခာက္လနဲ႔ ၿပီးသြားတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ တခ်ဳိ႕ project အႀကီးေတြ က်ေတာ့ အခ်ိန္ယူ ရတယ္။ ဥပမာ-Dam တစ္ခုေဆာက္တယ္ ဆိုပါေတာ့။ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အားေပး စက္႐ံုအႀကီးႀကီး ေဆာက္တယ္ ဆိုပါေတာ့။ အဲဒါက်ေတာ့ တစ္ႏွစ္နဲ႔မၿပီးဘူး။ ႏွစ္ႏွစ္ သံုးႏွစ္အခ်ိန္ယူရတာရွိတယ္။ သူတို႔ ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈက်ေတာ့ အဲဒီ ႏွစ္ႏွစ္သံုးႏွစ္ အတြင္းမွာ တျဖည္းျဖည္း ၀င္လာတာေပါ့။ လုပ္ငန္း သေဘာသဘာ၀ကိုက project ေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ တျဖည္းျဖည္း၀င္လာတဲ့ သဘာ၀ရွိပါတယ္”ဟု ဦးေအာင္ႏုိင္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
အလားတူ သီလ၀ါ အထူးစီးပြားေရးဇုန္အား မၾကာမ ီစတင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေတာ့မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ စဖြင့္လိုက္သည္ႏွင့္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလည္း အလံုးအရင္းႏွင့္ ၀င္လာႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ ေမွ်ာ္မွန္း ထားသည့္ ၆ဘီလ်ံထက္ ပိုမ်ားႏုိင္ေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။
အလားတူ ႏုိင္ငံတကာ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအတြက္ အတားအဆီး ျဖစ္ေနသည့္အခ်က္ တစ္ခုမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား မၿပီးျပတ္ေသးသည့္ အခ်က္တစ္ခုလည္း ပါ၀င္ေၾကာင္း၊ အလားတူ အေမရိကန္စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈကို အၿပီးအျပတ္ ႐ုပ္သိမ္းမႈ မရွိေသးျခင္းမွာလည္း ေနာက္ထပ္ အတားအဆီး တစ္ ခုျဖစ္ေၾကာင္း၊ Siward Newton  ၏ ဒါ႐ိုက္တာျဖစ္သူ Michael Armstrong ကလည္း ေျပာၾကားသည္။
 

 

Credit To >>> Eleven Media Group