၀န္ႀကီးဌာနမ်ားမွ ေရနံ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕အစရွိသည့္ သဘာ၀သယံဇာတမ်ား၏ ရေငြသံုးေငြစာရင္းဇယားမ်ား ေတာင္းခံရာတြင္ အခ်က္အလက္မ်ားရရွိရန္ အခက္အခဲမ်ားရွိေနၿပီး EITI ေဖာ္ေဆာင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အစီရင္ခံစာေကာင္း ထြက္လာရန္ပင္ စိုးရိမ္စရာ ျဖစ္ေန

EITI (တြင္းထြက္သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ေဖာ္ေဆာင္ေရးအဖြဲ႔) ၏ တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံအျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ အဓိကတင္ျပရန္ လိုအပ္သည့္ အစီရင္ခံစာ အတြက္ ေရနံ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕၊ သတၱဳ အစရွိသည့္ သဘာ၀သယံဇာတမ်ား၏
ရေငြသံုးေငြစာရင္းမ်ား ေတာင္းခံရာတြင္ အခက္အခဲမ်ား ရွိေနသျဖင့္ အစိုးရ၏ EITI ေဖာ္ေဆာင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေကာင္းမြန္ျပည့္စံုသည့္ အစီရင္ခံစာေကာင္း ထြက္လာရန္ပင္ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေန ျဖစ္လာေနေၾကာင္း EITI တြင္ ပါ၀င္သည့္ ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔မွ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕ အစည္းမ်ားက ေျပာၾကားသည္။
ေရနံ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕၊ သတၱဳ အစရွိသည့္ သဘာ၀သယံဇာတမ်ား၏ ရေငြသံုးေငြစာရင္းမ်ားကို ေတာင္းခံရာတြင္ လက္ရွိတည္ဆဲ ဥပေဒအခ်ဳိ႔အရ လွ်ဳိ႕၀ွက္ထားရမည္ ဆိုသည့္ အခ်က္မ်ားႏွင့္ ၿငိစြန္းေနသျဖင့္ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ား အေနႏွင့္ အဆိုပါ က႑မ်ား၏ ရေငြသံုးေငြမ်ားကို EITI အစီရင္ခံစာတြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပရန္ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးသို႔ တင္ျပရမႈမ်ား ရွိေနသည္။
“EITI ေဖာ္ေဆာင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ အားမရပါဘူး။ အစီရင္ခံစာေတာင္ ေကာင္းေကာင္း ထြက္ႏိုင္ပါ့မလားလို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ စိုးရိမ္စရာရွိတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ သိရွိခြင့္ဥပေဒဆိုတာ မရွိပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ အခ်က္အလက္ေတြေတာင္းလည္း ေန႔ေရႊ႕ ညေရႊ႕ ဟိုေရႊ႕ဒီေရႊ႕နဲ႔ပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ခံေနရတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈဆိုရာမွာ EITI နယ္ပယ္တစ္ခုတည္း ပြင့္လင္းျမင္သာလို႔ မရဘူး။ အခြန္ေတြ ဘယ္ေလာက္ရတယ္။ အစိုးရကို ဘယ္ေလာက္ေပးတယ္ ဆိုတာနဲ႔တင္ မရဘူးဗ်။ EITI ဆိုတာက သဘာ၀သယံဇာတေတြရဲ႕ အက်ဳိးအျမတ္ေတြကို တိုင္းရင္းသားျပည္သူ တစ္ရပ္လံုး ခံစားႏိုင္ဖို႔ဆိုၿပီး ဦးသိန္းစိန္ကိုယ္တိုင္ ေျပာခဲ့တာ။ အဲဒီေတာ့ အခြန္ဘယ္ေလာက္ရတယ္။ ဘယ္ေလာက္ေပးတယ္ ဆိုတာနဲ႔ေတာ့ EITI မေအာင္ျမင္ႏိုင္ဘူး။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအေနနဲ႕ ေနရာအသီးသီးမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈနဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ လြတ္လပ္စြာ ရယူႏိုင္ခြင့္ေတြရွိမွသာ EITI လုပ္ငန္းစဥ္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္သလို တစ္ၿပိဳင္တည္းမွာပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုးရဲ႕ က႑အသီးသီးမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာမယ္” ဟု ၈၈ မ်ဳိးဆက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပြင့္လင္းလူ႔ အဖြဲ႔အစည္းမွ ဦးထြန္းျမင့္ေအာင္က ဆိုသည္။
EITI အစီရင္ခံစာတြင္ ေရနံ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕၊ သတၱဳအစရွိသည့္ က႑မ်ားကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပသြားမည္ဟု အစိုးရအဖြဲ႕ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ေျပာၾကားထားေသာ္လည္း လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ယခုေကာက္ယူေနေသာ အစိုးရ၀န္ႀကီးဌာန၏ အခြန္ဆိုင္ရာ စာရင္းအခ်က္အလက္ေပၚ မူတည္၍ မည္သည့္က႑ ထည့္သြင္းမည္ကို ဆံုးျဖတ္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာ EITI ညိႇႏႈိင္းေဖာ္ေဆာင္ေရး႐ံုးက ေျပာၾကားထားသည္။ ထိုသို႔၀န္ႀကီးဌာနမ်ား၏ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ နည္းပါးေနျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အစိုးရအဖြဲ႕အေနႏွင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈမ်ား၊ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈမ်ား ရွိေနသင့္ေၾကာင္း ဦးထြန္းျမင့္ေအာင္က ဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။
“သမၼတကလည္း ေျပာစကား အေနနဲ႔ပဲ ေျပာထားတယ္။ ဒါေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္လာေအာင္ အစိုးရအေနနဲ႔ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြ ေစာင့္ၾကည့္မႈေတြ ရွိေနသင့္တယ္။ အဲ့ဒီလို မရွိေနသမွ် ဘယ္လိုပဲအထက္က ေျပာထား ေျပာထား ေအာက္ေျခမွာေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ရွိလာမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါကိုလည္း ေအာက္ေျခကိုပဲ အျပစ္ေျပာလို႔မရဘူး။ ေနာက္ဌာန ဆိုင္ရာေတြရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေပါ့။ အစိုးရ၀န္ထမ္းေတြ၊ ဌာနဆိုင္ရာေတြ အၾကားမွာလည္း EITI လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အေပၚမွာ တကယ္ကို သက္၀င္ယံုၾကည္မႈ အားနည္းေနတာကိုလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေတြ႕ေနရတယ္” ဟု ဦးထြန္းျမင့္ေအာင္က ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။
EITI အစီရင္ခံစာတြင္ ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕၊ သတၱဳက႑တို႔ကို ဦးစားေပးထည့္သြင္းႏုိင္ရန္ ေရြးခ်ယ္ထားကာ အဖြဲ႔၀င္ေလာင္းႏုိင္ငံ ျဖစ္လာသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ အစီရင္ခံစာကို ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလတြင္ အၿပီးသတ္ေရးဆဲြ ရမည္ျဖစ္ျပီး EITI Secretarait ႐ံုးသို႔ တင္သြင္းရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ တင္သြင္းရန္ ယခုႏွစ္ကုန္တြင္ အစီရင္ခံစာမူၾကမ္း ထြက္ရွိမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ျမန္မာ့သဘာ၀သယံဇာတမွ ရရွိသည့္ ၀င္ေငြကုိ မွန္ကန္စြာ တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးႏုိင္ရန္ လန္ဒန္အေျခစိုက္ Moore Stephen အဖြဲ႕ကုိ ေရြးခ်ယ္ထားၿပီး အဆိုပါ အဖြဲ႕ႏွင့္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားအရ အစီရင္ခံစာ ေရးသားရန္မွာ အဆင္ေျပသည့္ အေျခအေနရွိေနေၾကာင္း အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ၿပီး ညႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕၀င္ျဖစ္သည့္ စိမ္းလန္းအမိေျမမွ အုပ္ခ်ဳပ္မႈဒါ႐ိုက္တာ ဦး၀င္းမ်ဳိးသူက ေျပာၾကားသည္။
အဆိုပါ အစီရင္ခံစာတြင္ အခ်က္အလက္ လြဲမွားမႈမ်ား ရွိေနႏိုင္ေသာ္လည္း ေရနံ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕မ်ား တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာ ကိန္းဂဏာန္းမ်ား အဆင္ေျပႏိုင္ၿပီး သတၱဳက႑ကဲ့သုိ႔ ေက်ာက္စိမ္း တူးေသာ္လည္း အျခားသတၱဳမ်ားပါ ထြက္ရွိသည့္ က႑အတြက္မူ အခက္အခဲ ရွိလာႏိုင္ေၾကာင္း ဦး၀င္းမ်ဳိးသူက ဆက္လက္သံုးသပ္သည္။
“အခ်ဳိ႔ဟာေတြက ဥပေဒေတြနဲ႕ ၿငိစြန္းေနေတာ့ အခ်ဳိ႕ဟာေတြမွာ ကင္းလြတ္ခြင့္ရဖို႔ၾကေတာ့ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးမွာ ေတာင္းဖို႔လိုတာေပါ့။ လွ်ဳိ႔၀ွက္ထားရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ EITI က ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ခ်ျပရမယ္ဆိုေတာ့ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတြ ျဖစ္ေနတာေပါ့။ ဒီ့ျပင္ႏုိင္ငံေတြမွာလည္း ျဖစ္ခဲ့တာပါပဲ။ ဒါကို win-win right နဲ႔ အဆင္ေျပေအာင္ ေက်ာ္လြန္ႏုိင္ေအာင္ လုပ္ေနရတဲ့ အေျခအေနပါ။ ေရရွည္မွာေတာ့ ဥပေဒေတြျပင္ဖို႔ လိုတာေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္နဲ႔ Moore Stephen အဖြဲ႕နဲ႔ ေတြ႕ေတာ့ သူေျပာတာက ျမန္မာျပည္မွာရွိတဲ့ စာရင္းဇယား အခ်က္အလက္ေတြနဲ႕ လံုေလာက္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အစိုးရပိုင္း အေနနဲ႔လည္း ျပင္ဆင္ထားၿပီး ျဖစ္ဟန္ရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕အခ်က္အလက္ေလးေတြ ေဘာင္၀င္ေအာင္ လုပ္ေနတာေပါ့။ မွန္တယ္မွားတယ္ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ မွန္တာကေတာ့ ပိုေကာင္းတာေပါ့။ တခ်ဳိ႕အခ်က္ အလက္ေလးေတြ လြဲတယ္ဆိုတာ ျပဖို႔လိုတာေပါ့။ စစ္ေဆးတဲ့ အခ်ိန္မွာ အားလံုးအတိအက် ျဖစ္ရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဒါက ပထမဆံုး စလုပ္တာပဲေလ။ အဂၤလန္၊ အေမရိကန္ေတာင္မွ ဒီလိုမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ခဲ့တာပဲ။ ဆိုေတာ့ မွတ္ခ်က္ေတြေတာ့ ထိမွာေပါ့ေလ” ဟု ဦး၀င္းမ်ဳိးသူက ထပ္ဆင့္ သံုးသပ္သည္။ 
Credit to >>> Eleven Media Group