ေက်ာက္စိမ္း အလြန္အကြၽံ ဆက္၍တူးေဖာ္ ထုတ္လုပ္ေနလွ်င္ ဖားကန္႔ေဒသရႇိ ျမိဳ႕ရြာမ်ားအားလုံး ႏႇစ္ ၃၀ မတုိင္မီ ေပ်ာက္ကြယ္ဖြယ္ရႇိေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားဆုိ

ဖားကန္႔ေဒသရႇိ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္သည့္ လုပ္ကြက္မ်ားကုိ ၾသဂုတ္လဆန္းက ေတြ႕ရစဥ္ (ဓာတ္ပုံ- ထြန္းလင္းေအာင္)

ကမၻာ့အဖိုးတန္ ေက်ာက္စိမ္းထြက္ရႇိရာ ကခ်င္ျပည္နယ္ရႇိ ဖားကန္႕ျမိဳ႕ အပါအ၀င္ ၎ျမိဳ႕ အနီးရႇိ ေက်းရြာအမ်ားစုမႇာ လာမည့္ ႏႇစ္ ၃၀ မတိုင္မီ ေက်ာက္စိမ္း အလြန္အကြၽံ တူးေဖာ္ ထုတ္လုပ္ မႈေၾကာင့္ ေပ်ာက္ကြယ္ ဆိတ္သုဥ္း ေတာ့မည္ဟု ေဒသခံမ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

NLD ပါတီ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလႇယ္ ဦးလႇဆိုင္း (ဖားကန္႔ျမိဳ႕တြင္ ႏႇစ္ ၄၀ ၾကာ ေနထုိင္ ခဲ့သူ) က ''၂၀၀၉-၂၀၁၀ လိုသာ ဆက္လုပ္ေနရင္ ႏႇစ္ ၂၀ မေက်ာ္ႏိုင္ဘူး။ အဲဒီအေျခ အေန ေရာက္ ရင္ ေက်ာက္စိမ္းဟာ ရႇားပါးေပ်ာက္ကြယ္ လာမယ္။ ေက်ာက္စိမ္းကို မႇီခိုေနရတဲ့ျမိဳ႕၊ ရြာေတြ ေပ်ာက္ ကြယ္ ကုန္မႇာေပါ့။ ဒီမႇာ တူးခဲ့တာက ေတာင္ တစ္ေတာင္က ႏႇစ္လ ဆိုေပ်ာက္ျပီ။ ေတာင္အလံုး ေရ ၅၀၊ ၆၀ ေက်ာ္က ေပ်ာက္သြားၿပီ။ ေက်ာက္စိမ္း ထြက္ႏိုင္တဲ့ ေတာင္ အစစ္က ၁၀ ေတာင္ေလာက္ပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ တစ္ခုလံုးဟာ ေက်ာက္စိမ္းကို မီႇၿပီး ေနၾကတာ။ ေက်ာက္စိမ္း ကုန္ရင္ ျပည္နယ္တစ္ခုလံုး ဟန္ခ်က္ပ်က္ျပီ။ ဒီလိုျဖစ္ကုန္တာ လုပ္ငန္းလုပ္ၾကတဲ့ ဦးပိုင္ေရာ၊ အက်ဳိး တူေရာ လံုး၀ထင္သာ ျမင္သာမရိႇလို႔ ဒီလို ျဖစ္ကုန္တာ။ ဒီအခ်ိန္မႇာ မစဥ္းစားရင္ မမီေတာ့ဘူး။ ခုလိုျဖစ္တာဟာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာလမႇာေတာ့ ဘယ္ႏိုင္ငံမဆို ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အခု အရပ္သား အစိုးရ ေရာက္ၿပီဆိုေတာ့ ေဒသခံကိုေတာ့ ဥေပကၡာ မျပဳသင့္ဘူး။ ၂၀၃၀ ခုေနာက္ပိုင္းဆိုရင္ ဖားကန္႕ျမိဳ႕ဟာ ေပ်ာက္ကြယ္ေတာ့မယ္လို႔ မႇန္းတယ္။ ငါနဲ႔မဆိုင္ဘူး လို႔ထင္ေနရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အားလံုး မႇားမႇာေပါ့'' ဟု ေျပာၾကားသည္။

''ဒီလိုသာ ဆက္လုပ္ၾကရင္ ေနာင္ငါးႏႇစ္ေလာက္ ဆိုရင္ပဲ ေက်ာက္စိမ္းဟာ ရႇားပါးပစၥည္း ျဖစ္လာမယ္။ ကုမၸဏီေတြကလည္း စြန္႔ပစ္ေျမစာေတြ စနစ္တက် မပစ္ဘဲ ျမစ္ကမ္းနံေဘးေတြမႇာ စြန္႔ပစ္ၾက တယ္။ ေခ်ာင္းေတြ ျမစ္ေတြ တိမ္ေကာလာတယ္။ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္ေတြ ခံရတာေပါ့'' ဟု ဖားကန္႔ျမိဳ႕တြင္ ၂၈ ႏႇစ္ၾကာ ေနထုိင္ခဲ့သူ ကိုဂႏၶီ (လူမႈေရး လုပ္ငန္းလုပ္ရႇားသူ) က ဆိုသည္။

ျမိဳ႕မရပ္ကြက္ ဥ႐ုေခ်ာင္းေဘးတြင္ ေနထုိင္သူ ကိုေယာၾကီးက ''ကြၽန္ေတာ့္အိမ္ဆိုရင္ အေပၚေျမႇာက္ရတာ သံုးခါရႇိျပီ။ အနည္းဆံုး ၁၂ ေပေက်ာ္ၿပီ။ ဒါလည္း ေရျမဳပ္တုန္းပဲ ဒီလိုသာ ဆက္လုပ္ၾကရင္ ႏႇစ္၂၀ မေက်ာ္ခင္မႇာပဲ ေက်ာက္စိမ္းရႇားပါးလာၿပီး ဒီေဒသလည္း ေပ်ာက္ကြယ္လာမႇာပဲ။ တခ်ဳိ႕ေခ်ာင္းေတြက တိုတိုေလးပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ စေပါ့ေခ်ာင္း၊ ေမ်ာက္ျဖဴေခ်ာင္း ေပ်ာက္ကြယ္ သြားတယ္။ ရႇေရာ္ခေမႇာ္၊ ေမႇာ္ေမႇာင္းလ်န္ေတြ က ေမႇာ္နာမည္ပဲ က်န္တယ္။ ေဘးမႇာ တူးစရာေနရာ မရႇိေတာ့ဘူး။ ေအာက္ မနေမႇာ္၊ အထက္ မနေမႇာ္ေတြက ေပ်ာက္ကြယ္သြားျပီ'' ဟု ဆုိသည္။

ဖားကန္႔ျမိဳ႕နယ္ သံဃမဟာနာယက ဥကၠ႒ ဦး၀ါယာမ (သက္ေတာ္ ၆၅၊ ၀ါေတာ္ ၄၄) က ''ဘုန္းၾကီး ငယ္ငယ္က ေကအိုင္ေအ မထေသးဘူး။ ခုႏႇစ္ေတြကိုေတာ့ မမႇတ္မိဘူး။ ဒီဥ႐ုျမစ္ေဘးက ရြာေတြ ဘယ္ရြာမႇ ေရတြင္းမရိႇဘူး။ ဒီေခ်ာင္းေရပဲ ေသာက္ၾကတာကိုး။ အရင္က ေႏြရာသီမႇာ ေစာင္မလြတ္ဘူး။ ဒီလိုသာ လုပ္ေနရင္ ေနာင္ႏႇစ္ ၂၀ ဆိုရင္ ေက်ာက္စိမ္း ေတြ႕ဖို႔မလြယ္။ ဘုန္းၾကီးတို႔ ငယ္ငယ္ကနဲ႔စာရင္ ရႇားပါးလာမႇာ။ ေနာင္ဆိုရင္ မိုးကုတ္လို ျဖစ္လာမႇာ။ ရတနာေတြ ရႇားလာေတာ့မယ္။ လူေတြေျပာင္းကုန္ ၾကမႇာေလ။ ဘုန္းၾကီးကေတာ့ စက္ယႏၲရားႀကီးေတြနဲ႔ လုပ္တာကို ဘ၀င္မက်ဘူး။ သယံဇာတဆိုတာ အိမ္တြင္းပစၥည္းလို တျဖည္းျဖည္း လုပ္စားရမယ္ လို႔ေတာ့ျမင္တယ္။ ေနာင္ႏႇစ္ ၅၀ မႇာ ေက်ာက္စိမ္း ကို ျမင္ဖူးခ်င္ရင္ တ႐ုတ္ျပည္ကို သြားၾကည့္ရမယ္ ဆိုတာ မႇန္ႏိုင္တယ္။ ဘုန္းႀကီး ကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အေနနဲ႔ ဒီကိစၥေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ေစခ်င္တယ္။ အခု အရမ္းပူလာၿပီ။ ပန္ကာ တစ္ေန႔လံုး ဖြင့္ထားရတယ္။ အရင္လိုေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဘုန္းၾကီး မေျပာလိုတာေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရိႇေသးတယ္'' ဟု မိန္႔ၾကားသည္။

ဖားကန္႔ေဒသရႇိ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းခြင္ တစ္ေနရာအား ၾသဂုတ္လဆန္းပိုင္းက ေတြ႕ရစဥ္

''ဒီမႇာ ရာသီဥတု ေျပာင္းတာက သဘာ၀ေတာ ဘာမႇ မက်န္ေတာ့ဘူးေလ။ ၁၉၉၀ ၀န္းက်င္ ေဆာင္း ရာသီ မႇာ မြန္းတည့္ ၁၂ နာရီ ၀န္းက်င္အထိ ႏႇင္းက်တုန္း။ ၁၉၉၇ ေနာက္ပိုင္းမႇာ ရာသီဥတု ေျပာင္းတာ သိသာလာၿပီ။ အခုမိုးမလင္းခင္ ေနေရာင္ျမင္ေနရၿပီ။ မ်က္စိေရႇ႕တင္ ေပ်ာက္သြားတဲ့ ရြာေတြ ေတာင္ေတြလဲ အမ်ားႀကီးပဲ။ ေတာင္ၿဖိဳမိုင္ခြဲတာလဲ အကန္႔အသတ္မႇ မရိႇတာကိုး။ ေပ်ာက္ သြားတဲ့ ေတာင္ေတြလဲ မေရႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဖားကန္႔ရပ္ကြက္ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ေအးျမသာယာ ရပ္ကြက္ကို ကုမၸဏီေတြက ၀ယ္ေနၿပီ။ ဘုန္းၾကီးက အလုပ္မခံဘူး။ ေအးျမသာယာ ရပ္ကြက္ေပ်ာက္ရင္ သူ႔ေဘးက ၿမိဳ႕မရပ္ကြက္ ေပ်ာက္လာမယ္။ ၿမိဳ႕မရပ္ကြက္ ေပ်ာက္ရင္ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕ဆိုတာ ဘယ္ေနရာကို လက္ညိႇဳး ထိုးမလဲ။ အခုဖားကန္႔ႀကီး မရိႇေတာ့ဘူး။ ဒီေဒသမႇာ ဒီလိုရတနာေတြသာ အဆမတန္ ထုတ္ေနေပမယ့္ စာသင္ေက်ာင္း၊ ေဆး႐ံု၊ လမ္း၊ ဘာမႇေကာင္းတာ မရိႇဘူး။ ဒီလိုလုပ္ရင္ ႏႇစ္ ၃၀ မၾကာႏိုင္ပါဘူး'' ဟု ဖားကန္႔ သာသနာ၀င္ က်မ္းျပဳစုသူ ဦးက၀ိသာရ (ဖားကန္႔ၿမိဳနယ္ သံဃမဟာနာယက အတြင္းေရးမႇဴး) က မိန္႔ၾကားသည္။

ဖားကန္႔ေဒသတြင္ ေက်ာက္စိမ္း တူးေဖာ္ျခင္း လုပ္ငန္းကုိ ေရႇးျမန္မာမင္းမ်ား လက္ထက္မႇ စတင္၍ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကျပီး ေကအိုင္အိုႏႇင့္ ျငိမ္ခ်မ္းေရးမယူမီ ၁၉၉၄ ခုႏႇစ္အထိ လက္မႈလုပ္ငန္း အျဖစ္သာ ရႇိခ့ဲရာမႇ ၁၉၉၄ ခုႏႇစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ စက္ကိရိယာမ်ားျဖင့္ လုပ္ကိုင္လာၾကရာ ၂၀၀၅ ခုႏႇစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကုမၸဏီ ၅၀၀ ေက်ာ္က အႀကီးစား စက္ယႏၲရားေပါင္း မ်ားစြာျဖင့္ ေန႔ညမနား ႏႇစ္လုံးေပါက္ လုပ္လာခဲ့ မႈေၾကာင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေန ဆုိးဆုိးရြားရြား ပ်က္စီးလာခဲ့ကာ ယခုကဲ့သုိ႔ ၿမိဳ႕ရြာမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္ လုနီးပါး ျဖစ္လာရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။

ဖားကန္႔ေဒသ အတြင္းရႇိ သဘာ၀ေတာင္ အလံုး ၅၀ လံုးခန္႔ႏႇင့္ ေခ်ာင္းမ်ား၊ ေခ်ာက္မ်ားမႇာ ထိုကဲ့သို႔ အလြန္အကြၽံ ေက်ာက္စိမ္း တူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ျပီး အဆုိပါ ေဒသတစ္၀ုိက္မႇာ ယခုအခါ ေရႀကီးျခင္း၊ အပူခ်ိန္ ျမင့္မားလာျခင္း စသည့္ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ား ႏႇစ္စဥ္ၾကံဳေတြ႕ လာရသည္ဟု ေဒသခံမ်ားက ေျပာၾကားသည္။ ဖားကန္႔ေက်းရြာသည္ ၁၉၉၅ ခုႏႇစ္မႇ စတင္၍ ၿမိဳ႕ျဖစ္လာျခင္း ျဖစ္သည္။

EMG