သံတြဲအၾကမ္းဖက္မႈ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ထိခိုက္ႏုိင္ ကင္တားနား သတိေပး

ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ျခမ္း သံတဲြၿမိဳ႕မွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျပန္ျဖစ္လာတဲ့အေပၚမွာ စိုးရိမ္ မကင္းျဖစ္ရၿပီး၊ ဒီလို အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လက္နက္ကိုင္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ ကို ေမးခြန္း ထုတ္ရမယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္ အိုေဟး ကင္တာနား (Tomas Ojea Quintana) က ေျပာလိုက္ပါတယ္။

အၾကမ္းဖက္မႈမွာ တာ၀န္ရိွတဲ့ အာဏာပိုင္ေတြကို အေရးယူဖို႔ သူေျပာဆိုအႀကံျပဳထားေပမဲ့၊ လက္ေတြ႔မွာ ဒီလိုေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳးေတြ မေတြ႔ရေသးဘူးလို႔လည္း မစၥတာ ကင္တာနား က ေျပာပါတယ္။ ကိုသားညြန္႔ဦးက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတာပါ။

ဘာသာေရးနဲ႔ လူမ်ိဳးေရးအရ အၾကမ္းဖက္မႈေတြရိွခဲ့တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အခုရက္ပိုင္းအတြင္း မတည္ၿငိမ္မႈေတြ တုိးလာတဲ့အထဲ မေန႔ကေတာ့ သံတဲြၿမိဳ႕အနီး ေက်းရြာတရြာကို လူအုပ္စုလိုက္ မီး၀င္ရိႈ႕ တိုက္ခိုက္ရာကေန အေသအေပ်ာက္ေတြပါ ရိွခဲ့တာပါ။ ဒီလိုအၾကမ္းဖက္မႈမ်ိဳးေတြဟာ ျမန္မာႏို္ငံရဲ႕ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး လုပ္ငန္းေတြအတြက္ အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့ အေျခအေနျဖစ္တယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္ အိုေဟး ကင္တာနားက ေျပာဆိုသြားပါတယ္။

“လူ႔အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္တဦးအေနနဲ႔ လူေတြအၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္ခံရတာေတြ အထူး သျဖင့္ေတာ့ မူဆလင္ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းေတြကို ပစ္မွတ္ထား အၾကမ္းဖက္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ အေပၚမွာ စိုးရိမ္ပူပင္မိပါတယ္။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ စိုးရိမ္ခ်က္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အသြင္ ကုူးေျပာင္းေရး လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အခုလို အၾကမ္းဖက္မႈမ်ိဳးေတြ မရိွသင့္ပါဘူး။ စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ ဒီလို အၾကမ္းဖက္မႈမ်ိဳးေတြဟာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး လုပ္ငန္းေတြအေပၚမွာ အႏၱရာယ္ရိွပါတယ္။ ဒါကို ျမန္မာအစိုးရအေန နဲ႔ ေကာင္းေကာင္း နားလည္မယ္ထင္ပါတယ္။”

အခုလို သံတဲြၿမိဳ႕၀န္းက်င္မွာ မၿငိမ္သက္မႈေတြ ျဖစ္ေနခ်ိန္ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ကို ေရာက္ရိွေနပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းက ပဋိပကၡေတြနဲ႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အေျခအေနေတြကို ကိုယ္တိုင္ေလ့လာဖို႔ ေရာက္ရိွေနတာလို႔ သိရပါတယ္။

အခုလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ သမၼတကိုယ္တိုင္ အဲဒီေဒသဘက္ကို သြားေရာက္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္တာဟာ အင္မတန္ သင့္ေတာ္ေကာင္းမြန္တဲ့လုပ္ရပ္ ျဖစ္တယ္လို႔ မစၥတာ ကင္တာနား က ျမန္မာအစိုးရကို ခ်ီးက်ဴးပါတယ္။

“သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို ေရာက္ေနၿပီး၊ အၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ေနရာေတြကိုလည္း သြားေရာက္ေကာင္း သြားေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ လူေတြ ေသဆံုးၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္တဲ့ေနရာကို သြားေရာက္ဖို႔ဆိုတာ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ အေရးႀကီးၿပီး အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ပါ။ ဒီလို ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ိဳးအတြက္ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ၀မ္းေျမာက္မိပါတယ္။”

ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီႏွစ္ပိုင္းအတြင္း ျဖစ္ေနတဲ့ ဘာသာေရးနဲ႔ လူမ်ိဳးေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္မယ္လို႔ ေျပာသလို၊ မေန႔ကပဲ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံမွာ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ လံႈ႔ေဆာ္ႀကိဳးပမ္းသူေတြအေပၚ ဘယ္လိုမွ သည္းခံမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး က ကတိေပးခဲ့ပါတယ္။ မစၥတာ ကင္တာနားကေတာ့ အစိုးရအေနနဲ႔ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြ လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ လိုအပ္ၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈမွာ တာ၀န္မကင္းတဲ့ အာဏာပိုင္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူဖို႔ကို တိုက္တြန္းပါတယ္။

“ဒီလိုကိစၥေတြမွာ အစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္လိုမွ သည္းခံမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာဆိုတာေတြ ၾကားရတာ ေက်နပ္စရာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒါ တကယ္အမွန္ လက္ေတြ႔ျဖစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ လက္ရိွ အေျခအေန အထိေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို တားဆီးဖို႔ ေဆာင္ရြက္တာေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈမွာ တာ၀န္ရိွသူေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူတာမ်ိဳးေတြ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕ကို တရား႐ံုးကေန အျပစ္ေပး ေထာင္ခ်တာေတြ ရိွပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပႆနာက လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ေတြ ကိစၥပါ။ အခုလို အသြင္ကူးေျပာင္းေရးမွာ ရဲတပ္ဖဲြ႔ရဲ႕အခန္းက႑က ဘာလဲဆုိတာကို ေမးခြန္းထုတ္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒီအၾကမ္းဖက္မႈမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္ ရဲတပ္ဖဲြ႔ေတြက အကာအကြယ္ ေပးတာမ်ိဳး မေတြ႔ရပါဘူး။”

“တခ်ိန္တည္းမွာပဲ စစ္တပ္ရဲ႕ အခန္းက႑ကိုလည္း ေမးခြန္းထုတ္ရပါမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၈ ႀကိမ္တိုင္တို္င္ ေရာက္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ မျဖစ္ေအာင္ အစိုးရအာဏာပို္င္ေတြအေနနဲ႔ အေရးယူ လုပ္ေဆာင္စရာေတြ က်န္ရိွေနပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ impunity လို႔ေခၚတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈမွာ တာ၀န္ရိွသူေတြကို အေရးမယူႏိုင္တဲ့ ကိစၥလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။”

မစၥတာ ကင္တားနားဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက မူဆလင္လူနည္းစုေတြ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခံရမႈ အေျခအေနကို ေ၀ဖန္ေျပာဆိုခဲ့တာေၾကာင့္၊ သူ႔ရဲ႕ ၿပီးခဲ့တဲ့ ျမန္မာျပည္ ခရီးစဥ္အတြင္း ဆႏၵျပ ကန္႔ကြက္မႈေတြ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသလို ဘက္လိုက္တယ္ဆိုၿပီး ေ၀ဖန္ျပစ္တင္တာေတြလည္း ခံခဲ့ရပါတယ္။

ဒီခရီးစဥ္ေနာက္ဆက္တဲြအျဖစ္ လာမယ့္ လ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ညီလာခံမွာ ျမန္မာျပည္ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းမွာျဖစ္သလို၊ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ သူ႔ရဲ႕တာ၀န္ယူမႈ သက္တမ္းဟာလည္း ကုန္ဆံုးေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

VOA

ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ Tomas Ojea Quintana.