စစ္ေဘးေရွာင္ ဒုကၡသည္မ်ား အနာဂတ္ မေရရာေသး

တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ အစိုးရၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုယ္စားလွယ္တို႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးမူၾကမ္းကို သေဘာတူညီထားေသာ္လည္း လက္ရွိအေျခအေနအထိ တပ္ခ်င္းထိေတြ႕မႈမ်ား ဆက္လက္ရွိေနေသာေၾကာင့္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပမွစစ္ ေဘးေရွာင္ ဒုကၡသည္မ်ားသည္ ေနရပ္မ်ားသို႔ျပန္ ရန္ အခက္အခဲ ျဖစ္ေနသည္။

ယခုရက္ပိုင္းတြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မ်ားျဖစ္သည့္ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (KIA)၊ ပေလာင္ (တအာင္း) အမ်ိဳးသားလြတ္ ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (TLNA) ႏွင့္ အစိုးရတပ္ တို႔ တပ္ခ်င္းထိေတြ႕ၿပီး ပစ္ခတ္မႈမ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္ ပြားေနသည္။

ေနရာအႏွံ႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနၾကသည့္ စစ္ေဘးေရွာင္ ဒုကၡသည္မ်ား မိမိေနရပ္ျပန္ရန္ အတြက္ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာပါ လံု ၿခံဳမႈ မရွိေသးသျဖင့္ အခက္အခဲမ်ားစြာ ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။

“အထက္ကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈ ေတြ လုပ္ေနၾကတာပဲ။ ဒီရက္ပိုင္းမွာ စစ္ပြဲေတြက လည္း ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားေနတယ္။ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးၾကရင္ က်ေနာ္တို႔ အားလံုးက အိမ္ျပန္ခ်ိန္ နီးလာၿပီဆိုၿပီး ေပ်ာ္လိုက္။ ေနာက္တိုက္ပြဲက ျပန္ ျဖစ္ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ျပန္ျပန္ပ်က္သြားတယ္”ဟု ကခ်င္ျပည္နယ္ ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေရာဘတ္ စစ္ေရွာင္စခန္းမွ ဦးတူးဂ်ာက ဧရာဝတီသို႔ ေျပာ သည္။

တိုက္ပြဲမ်ားၿပီးဆံုးကာ မိမိေနရပ္တြင္ မိမိလယ္ ယာမ်ားျဖင့္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာျပန္လည္လုပ္ကိုင္လိုေၾကာင္း၊ တိုက္ပြဲေၾကာင့္ လယ္ယာမ်ား ပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ ျပန္ လည္ ထူေထာင္ရန္ အခ်ိန္၊ ေငြေၾကးမ်ား လိုအပ္ ေၾကာင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈ လုပ္သည့္အခါ တြင္လည္း ျပည္သူမ်ား၏ ဒုကၡကိုၾကည့္ကာ ထာဝရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ဦးတူးဂ်ာက ဆက္ေျပာသည္။

ျမန္မာအစိုးရ မန္စီတေလွ်ာက္ရွိ သစ္ေမွာင္ခို လုပ္ငန္းမ်ားကို စီမံခ်က္အရ ရွင္းလင္းရာမွ KIA ႏွင့္ အစိုးရတပ္မ်ား တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း၊တိုက္ပြဲ မ်ားေၾကာင့္ စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္မ်ားကို သြားေရာက္ကူညီရန္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲမႈမ်ားစြာ ရွိေၾကာင္း၊ ဒုကၡသည္မ်ားအားလံုး ေနရပ္ျပန္ခ်င္ ေသာ္လည္း ျပန္ရန္ခက္ခဲေနေသးေၾကာင္း ကခ်င္ ျပည္နယ္အတြင္းရွိ စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ားကို ကူညီ ေဆာင္ရြက္ေပးေနသည့္ က႐ုဏာလူမႈကူညီေရးအဖြဲ႕ မွ ကိုေနာ္ဒင္းက ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

“ဒုကၡသည္ အားလံုးကေတာ့ အိမ္ျပန္ဖို႔ အား တင္းေနၾကတယ္။ စစ္ကလည္း ေန႔တိုင္းျဖစ္ေတာ့ သူတို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ပ်က္သြားတယ္။ က်ေနာ့္ အေနနဲ႔ကေတာ့ တိုက္ပြဲေတြ ျမန္ျမန္ၿပီး ၿပီး အားလံုး အရင္လို မိမိေနရပ္ျပန္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဆုေတာင္း ေနပါတယ္”ဟု ကိုေနာ္ဒင္းက ဆိုသည္။

ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရးအဖြဲ႕မွ ဦးစန္းေအာင္ကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ သည့္အခ်ိန္တြင္ တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားမႈ ေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ပ်က္ျပယ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ အစိုးရ တပ္မွ ေျပာင္းလဲမႈမရွိလွ်င္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ခက္ခဲႏိုင္ၿပီး တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအထိတိုက္ပြဲ မ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားႏိုင္ေၾကာင္း၊ ညႇိႏိႈင္းလုပ္ေဆာင္ သင့္ေၾကာင္း ေျပာသည္။

အစိုးရ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႕မ်ားမွကိုယ္ စားလွယ္မ်ားသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားလက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ၾကသည္။

ထို အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ကို ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ရန္ Joint Monitoring Committee ဖြဲ႕စည္းေရး၊ အစိုးရ၏ တျပည္လံုးအပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထိုးပြဲတြင္ အားလံုးပါဝင္ လက္ခံႏိုင္ေသာ ေဆြးေႏြးပြဲ ျဖစ္လာရန္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ ဖက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ပ်က္ျပားေစမည့္ ျပႆနာရပ္ကိုေတြ႕ႀကံဳ၍တိုင္ၾကား လာပါက လက္ခံအေရးယူေျဖရွင္းေပးရန္၊ စစ္ေဘး ေရွာင္ ျပည္တြင္းဒုကၡသည္ (IDP) မ်ားအတြက္ စံျပ ေက်းရြာ တည္ေထာင္ေပးရန္၊ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းမ်ား ရွင္း လင္းေရးအတြက္ ႏွစ္ဖက္တာဝန္ရွိသူမ်ား ပူးတြဲ ေဆာင္ရြက္သြားရန္ သေဘာတူညီေၾကာင္း သိရ သည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရးအဖြဲ႕မွ ဦးလွ ေမာင္ေရႊက “ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာဖို႔အေရးကို အစိုးရနဲ႔ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြ ေဆြးေႏြးျပင္ဆင္ ေနၾကပါတယ္။ အပစ္ခတ္ရပ္စဲၿပီး နယ္ေျမေအးခ်မ္း ရန္ေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ ျပန္လာၾကမွာပါ”ဟု ေျပာသည္။

ကရင္နီဒုကၡသည္မ်ားကို ကယားျပည္နယ္၊ ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္၊ မယ္လယု စံျပေက်းရြာတြင္ ျပန္ လည္ ေနရာခ်ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ျပန္လည္ အေျခခ်သူမ်ားကို ေထာက္ပံ့စရိတ္မ်ား ေပးအပ္ရန္ ကရင္နီ အမ်ိဳးသားတိုးတက္ေရးပါတီ (KNPP) ႏွင့္ ကယားျပည္နယ္အစိုးရတို႔ ညႇိႏိႈင္းေနေၾကာင္း KNPP မွ စစ္ေရးခ်ဳပ္ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဘုန္းႏိုင္က ေျပာ သည္။ “ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အိမ္ေျခ ၅၀ေဆာက္ ေပးဖို႔၊ ၃ ႏွစ္စာ ေထာက္ပံ့ေၾကးေပးဖို႔ေတြ၊ မိုင္းရွင္း လင္းေရးကိစၥေတြလုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္”ဟုဗိုလ္မွဴး ႀကီး ဘုန္းႏိုင္က ဆိုသည္။

ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္၊ မယ္ေဟာင္ေဆာင္ၿမိဳ႕၊ နန္းဆြယ္ရြာမွ ေက်ာင္းဆရာမ ေဒၚျဖဴဝင္းေနာ္က “က်မတို႔ ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ အလုပ္အကိုင္အခြင့္ အလမ္းေတြ ေနစရာေနရာေတြ ခ်ေပးမယ္ဆိုရင္ ေတာ့ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ၾကမွာပါ” ဟု ေျပာသည္။

ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ အုန္းဖ်န္ ဒုကၡသည္စခန္း မွ ကိုေအာင္ခိုင္ကမူ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေျခအေန သည္ အေျပာင္းအလဲရွိလာေသာ္လည္း အက်ိဳးသက္ ေရာက္မႈ မခံစားရေသးေၾကာင္း၊ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ရန္လည္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မခ်ႏိုင္ေသးေၾကာင္း၊ ျမန္မာျပည္ျပန္လွ်င္လည္း မိမိအတြက္ လံုၿခံဳေရးစိတ္ မခ်ရေသးေၾကာင္း၊ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းကိစၥလည္း မည္သူမွ် အာမခံခ်က္မေပးသျဖင့္ ျမန္မာျပည္ျပန္ရန္ အခက္ အခဲရွိေၾကာင္း ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

သူက ဆက္လက္၍ “ျမန္မာျပည္ျပန္ဖို႔ကလည္း မျဖစ္ႏိုင္ေသးဘူး။ ဒုကၡသည္ေတြကို ေထာက္ပံ့ေနမႈ ေတြ၊ ရိကၡာေတြ ေလ်ာ့ခ်ေတာ့ အစားအေသာက္ အတြက္ အခက္အခဲႀကံဳရတယ္။ စခန္းမွာ စိတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာ ပ်က္စီးလာၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့အေမရိကန္က ေခၚတဲ့ တတိယႏိုင္ငံထြက္ဖို႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မရွိေတာ့ဘူး” ဟု ဆိုသည္။

ဒုကၡသည္မ်ား ေနရပ္ျပန္ရာတြင္ျပန္လည္ဖြံ႕ၿဖိဳး ေရးအတြက္ အစိုးရအေနျဖင့္ ၃ ႏွစ္စာ ေထာက္ပံ့ ေပးရန္၊ ေနထိုင္စရာမ်ား စီမံေဆာင္ရြက္ေပးရန္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္သည့္အခါတြင္လည္း ဒုကၡ သည္မ်ားအေရး ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပးရန္ ဒုကၡ သည္မ်ားက ေတာင္းဆိုၾကသည္။

“TBBC (ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ တေလွ်ာက္ကူ ညီ ေစာင့္ေရွာက္ေရး ၫြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕) ကတဆင့္ ရိကၡာ အဖြဲ႕ကေန ဒုကၡသည္ တဦးကို တလအတြက္ ဆန္ ၁၂ ကီလိုေပးတယ္။ ဒီအရင္က အဲဒီထက္ပိုမ်ား တယ္၊ အခု ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ တဦးကို ဆန္ ၈ ကီလိုပဲ ေပးေတာ့တယ္၊ ဒါေတာင္ ဒုကၡသည္မိသားစု တိုင္း အျပည့္မရၾကဘူး” ဟု ကိုေအာင္ခိုင္က ေျပာ သည္။

ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားအေၾကာင္း သုေတသနျပဳ ေနသည့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသူ မာရီယာက ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္တြင္ေနထိုင္သည့္ ဒုကၡသည္မ်ားကို ရိကၡာေလွ်ာ့ခ်လိုက္ၿပီးေနာက္ ဒုကၡသည္တခ်ိဳ႕သည္ မိမိေနရပ္သို႔ျပန္ကာ ေဆြမ်ိဳးမ်ားထံတြင္ ေနထိုင္ၾက ေၾကာင္း၊ တတိယႏိုင္ငံသို႔သြားရန္ ဒုကၡသည္အျဖစ္ လာေရာက္ေနထိုင္သူမ်ားလည္း ေနရပ္သို႔ျပန္ၾက ေၾကာင္း ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

နယ္စပ္ေဒသ အကူအညီေပးေရး ၫြန္႔ေပါင္း အဖြဲ႕ (The Boarder Consortium-TBC) ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ လူဦးေရ ၇ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေလ်ာ့ သြားေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္တြင္ ျပန္လည္အေျခခ် ေနထိုင္ရန္ ထြက္ခြာသြားသည္ဆိုေသာ အေထာက္ အထား မေတြ႕ရေၾကာင္း၊ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ စုစုေပါင္း အေရအတြက္ ေလ်ာ့နည္းသြားေသာ္လည္း ဒုကၡသည္အသစ္မ်ားလည္း ဆက္လက္ေရာက္ရွိ ေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

TBC ၏ အမႈေဆာင္ ၫြန္ၾကားေရးမွဴး မစၥစ္ ဆယ္လီဆြန္မ္ဆင္က “လူဦးေရ အေျပာင္းအလဲ ရွိ ေသာ္လည္း ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္တေလွ်ာက္မွာရွိတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြက စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အေျခအေနရင္ ဆိုင္ေနရပါတယ္။ သူတို႔အတြက္ အကာအကြယ္ေပး ေရးနဲ႔လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာအကူ အညီေပးေရးမ်ား လိုအပ္ေနဆဲပါ”ဟု ဆိုသည္။

ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ရွိ အုန္းဖ်န္၊ ႏို႔ဖိုး၊ မယ္လ၊ မယ္လဦး၊ ထန္ဟင္း၊ ဘန္႔ဒံုယမ္း၊ မယ္ရာမို၊ ကရင္ နီစသည့္ ဒုကၡသည္ စခန္း ၉ ခုတြင္ လက္ရွိ ဒုကၡ သည္ ၁၂၀ဝ၀ဝ ေက်ာ္ရွိေနေၾကာင္းကုလသမဂၢ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရသည္။

၂၀၁၁ ခုနွစ္ ဇြန္လ ၉ ရက္ေန႔မွ စတင္ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အစိုးရတပ္ႏွင့္ KIA တို႔အၾကား တိုက္ပြဲမ်ား ေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ ဆက္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ား ပ်က္စီးခဲ့ၿပီး ကခ်င္ျပည္သူေသာင္း ခ်ီ၍ စစ္ေျပးဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ ဒုကၡသည္ စခန္း မ်ားတြင္ ေနထိုင္ေနၾကရဆဲျဖစ္သည္။

ျမန္မာျပည္တဝန္းတြင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ ၁၆ ဖြဲ႕အနက္ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရးတြင္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ အထိသေဘာတူ လက္မွတ္ထိုးထားသည့္ တိုင္းရင္း သားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ ၁၅ ဖြဲ႕ရွိသြားၿပီးျဖစ္ ေၾကာင္း၊ လက္ရွိတြင္ TNLA သာ လက္မွတ္မေရး ထိုးဘဲ က်န္ေနေသးေၾကာင္း သိရသည္။

အစိုးရႏွင့္ေဆြးေႏြးႏိုင္ရန္ တႏိုင္ငံလံုး အပစ္ အခတ္ ရပ္စဲေရး ညႇိႏိႈင္းေရး အဖြဲ႕ (NCCT) ကဦး ေဆာင္ၿပီး တိုင္းရင္းသားမ်ား သေဘာတူ ေရးဆြဲ သည့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး မူၾကမ္းကို ေလာ္ခီးလာ တိုင္းရင္းသား ညီလာခံသို႔ တက္ေရာက္လာသည့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားက လက္ခံ သေဘာတူေၾကာင္း သိရွိရသည္။

ယင္းမူၾကမ္းတြင္ပါဝင္သည့္ အေသးစိတ္အခ်က္ အလက္ကို ထုတ္ျပန္ေျပာၾကားျခင္း မရွိေသးဘဲပါဝင္ သည့္ ေခါင္းစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အၾကမ္းဖ်င္းအား ျဖင့္ အေျခခံမူမ်ား၊ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးလက္မွတ္ ထိုးမည့္ အဖြဲ႕မ်ား အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီး ၾကားကာလ အစီစဥ္မ်ား၊ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး အဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕စည္းေရး၊ ႏိုင္ငံေရးမူေရးဆြဲေရး၊ ဖက္ဒရယ္တပ္မ ေတာ္ဆိုင္ရာ အခ်က္မ်ား ေဆြးေႏြးေရး စသည့္ အခ်က္မ်ား ပါဝင္ေၾကာင္း သိရသည္။

ဧရာ၀တီ

ကခ်င္ဒုကၡသည္ မိခင္ႏွင့္ ကေလးငယ္ (ဓာတ္ပံု – ေဂ်ပိုင္ / ဧရာဝတီ)