သန္းေခါင္စာရင္းျပႆနာ ႀကိဳတင္ရွင္းဖို႔ တုိင္းရင္းသားေတြ ေတာင္းဆို

မၾကာခင္ စတင္ေဆာင္ရြက္မယ့္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူမႈဟာ တိုင္းရင္းသားေတြအေပၚ ထိခိုက္တာေတြ၊ အခ်င္းခ်င္း စိတ္၀မ္း ကဲြျပားတာေတြ ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္တာေၾကာင့္ ဒီအေျခအေနေတြကို ေျဖရွင္းၿပီးမွသာ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူဖုိ႔အတြက္ တုိင္းရင္းသား လူမႈအေျချပဳအဖဲြ႔အစည္း ၃၀ က ေတာင္းဆုိလုိက္ပါတယ္။ ဒီလိုေျဖရွင္းဖုိ႔အတြက္ တိုင္းရင္းသား အဖဲြ႔အစည္းေတြက ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ အျမန္ဆံုးေတြ႔ဆံုဖုိ႔ကိုလည္း ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။ ဒီသတင္းအျပည့္အစံုကိုေတာ့ ဗီြအုိေအ ျမန္မာပိုင္းသတင္းေထာက္ ကိုမုိးေဇာ္က တင္ျပထားပါတယ္။

ဒီႏွစ္မတ္လကုန္မွာ စတင္မယ့္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူမႈမွာ အသံုးျပဳမယ့္ code အမွတ္အသားေတြ သတ္မွတ္ရာမွာ မ်ိဳးႏြယ္စု အမည္ မွားယြင္းတာ၊ ပါ၀င္သင့္တဲ့ မ်ိဳးႏြယ္စုအမည္စာရင္းေတြ က်န္ရိွေနတာ၊ မ်ိဳးႏြယ္စုတခုတည္းကို ေဒသႏၱရ အေခၚအေ၀ၚနဲ႔ ႏွစ္ႀကိမ္၊ သံုးႀကိမ္ ေဖာ္ျပတာေတြေၾကာင့္ သက္ဆုိင္ရာတိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စုေတြက ကန္႔ကြက္တာေတြ ထြက္ေပၚေနခ်ိန္မွာပဲ တုိင္းရင္းသား လူမႈအေျချပဳ အဖဲြ႔အစည္း ၃၀ က အခုလုိ ေတာင္းဆုိလုိက္တာျဖစ္ပါတယ္။

သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူတာေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားေတြအေပၚ ထိခိုက္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြ ကို ရွာေဖြၿပီးတဲ့ေနာက္ ေတာင္းဆုိတာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကြန္ယက္က ေဒၚခြန္ဂ်ာက ေျပာပါတယ္။

“အဓိက-ကေတာ့ သန္းေခါင္စာရင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့မွ တုိင္းရင္းသားအားလံုး ထိခုိက္ နစ္နာေနတဲ့ common ground ေပါ့ေနာ္။ အဲဒါကိုရွာလိုက္တယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ အဲဒါကို ဘယ္လိုေျဖရွင္းမလဲဆိုတာကို ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ၿပီးေတာ့မွ ထုတ္ျပန္လိုက္တာပါရွင္။ နံပါတ္တစ္ကေတာ့ အျမန္ဆံုး တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးဖို႔၊ နံပါတ္ႏွစ္ကေတာ့ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြ၊ အခက္အခဲေတြ၊ ျပႆနာေတြ အားလံုးကို ေျဖရွင္းၿပီးမွ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ခံမႈကို ျပဳလုပ္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။”

ေလာေလာဆယ္မွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြဟာ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူမႈအတြက္ သက္ဆုိင္ရာ ေကာ္မတီေတြ၊ အဖဲြ႔အစည္းေတြ ဖဲြ႔စည္းေဆာင္ရြက္ေနၾကၿပီျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီေကာ္မတီအဖဲြ႔အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုဖုိ႔ ေတာင္းဆုိထားတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ အစိုးရက ျပင္ဆင္ထားတဲ့ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူမႈက ထိခိုက္မယ့္ အေျခအေနေတြကို ေဒၚခြန္ဂ်ာက အခုလို ေျပာပါတယ္။

“ဥပမာ- ကရင္ကိုပဲ ၾကည့္ ၾကည့္ရေအာင္။ ကရင္မွာဆိုလုိ႔ရွိရင္ ဂယ္ခို၊ ဂယ္ဘားဆိုတာ ကရင္လူမ်ဳိးျဖစ္တယ္ရွင့္။ ဒီ ကရင္လူမ်ဳိး ဂယ္ခုိ ဂယ္ဘားကို သူတို႔က ကယားထဲမွာ ထည့္လုိက္တယ္ရွင့္။ ကယားထဲမွာထည့္လုိက္တယ္ဆိုရင္ ဒီ ဂယ္ခို ဂယ္ဘားက ကရင္လူမ်ဳိးရဲ႕ လူဦးေရထဲမွာ ႏွစ္မ်ဳိးေတာင္မွ ေလ်ာ့သြားပါတယ္ရွင့္။ အကယ္၍ ဂယ္ခုိ၊ ဂယ္ဘားထည့္အံုးေတာ့ ကယားလူဦးေရပဲတိုးလာမွာျဖစ္တယ္။ ကရင္လူဦးေရ မတိုးေတာ့ ဘူးေပါ့။ ေနာက္ဥပမာတစ္ခုက နာဂ၊ နာဂဟာခ်င္းမဟုတ္ဘူး။ နာဂကို ခ်င္းေအာက္မွာ ထည့္ထားတယ္ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ခ်င္းနဲ႔နာဂက စိတ္ဝမ္းကဲြျပားမႈေတြ ျဖစ္လာႏုိင္ တယ္ေလ။ အဲလိုမ်ဳိးေပါ့။”

ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ကခ်င္လူမ်ိဳးရဲ့ ၁၂ % ဟာ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္ဖဲြ႔ KIA ထိမ္းခ်ဳပ္တဲ့ေဒသအတြင္း ဒုကၵသည္စခန္းေတြကို ေရာက္ရိွေနတာေၾကာင့္ စစ္ပဲြေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းမွ ေကာက္ယူတာက ပိုမိုသင့္ေတာ္မယ္လုိ႔လည္း ေဒၚခြန္ဂ်ာက ေထာက္ျပပါတယ္။

ဒီအေျခအေနေတြကို မေျဖရွင္းဘဲ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူမယ္ဆုိရင္ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုေတြအၾကား တင္းမာမႈေတြျဖစ္ၿပီး အခ်င္းခ်င္းပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာႏိုင္မယ္လုိ႔လည္း သံုးသပ္ပါတယ္။

“အခုဆိုရင္ က်မတို႔ တုိင္းရင္းသားေတြ၊ မ်ဳိးႏြယ္စုေတြၾကားထဲမွာ tension ေတြ အမ်ားႀကီးမ်ားေနၿပီေပါ့။ အဲလိုမ်ဳိး tension ေတြဆိုတာ conflict ဆိုတဲ့ ဒီ ပဋိပကၡေတြကို ျဖစ္ေပၚလာေစဖို႔ အင္မတန္မွ နီးစပ္ပါတယ္ရွင့္။ အဲဒီေတာ့ ethnic tension ကေနၿပီး ethnic conflict မျဖစ္ေအာင္ က်မတို႔တားဆီးဖို႔ လိုအပ္တယ္။ ေလာေလာဆယ္အေနနဲ႔သာ ထပ္ေကာက္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ ethnic conflict ျဖစ္လာႏိုင္ဖို႔ အမ်ားႀကီးအလားအလာ ရွိတယ္။ လက္ရွိေလာေလာဆယ္အေနနဲ႔ ဒီလက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡၾကားမွာေတာ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေသာ္ လည္းေကာင္း process တခုလံုးမွာ ဘယ္လိုမွ အေျခမခုိင္ေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီဟာႀကီးကို (သန္းေခါင္စာရင္း) လာလုပ္တာေတာ့ ဘယ္လိုမွ အဆင္မေျပဘူးရွင့္။”

တုိင္းရင္းသားေတြရဲ့ စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြကို ေျဖရွင္းၿပီးမွသာ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူဖုိ႔ကုိလည္း တိုင္းရင္းသား လူမႈအဖဲြအစည္းေတြက ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။

လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႔အင္အား၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးခင္ရီက ဒီလ ၁၀ရက္ေန႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပဲြမွာေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး အဖဲြ႔အခ်ဳိ႕က သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူတာကို အေက်အလည္ညိႇႏိႈင္းၿပီးမွ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိတာေတြ ရိွေပမယ့္ သတ္မွတ္ရက္ကို ေနာက္ေရႊ႕သြားမွာ မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာပါ တယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတ၀ွမ္းလံုး သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူတာကိုေတာ့ မတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔ကေန ဧၿပီလ ၁၀ ရက္ေန႔အတြင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေနာက္ဆံုးသန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူခဲ့တာကေတာ့ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္က ျဖစ္ၿပီး အခုတႀကိမ္ဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ကာလအတြင္း ပထမဆံုး ျပန္လည္ေကာက္ယူမွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

VOA