Monday, November 4, 2013

ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ ေဆးဘက္ဝင္

Photo: ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ ေဆးဘက္ဝင္
Monday, November 4, 2013

“အစာလည္းေဆး၊ ေဆးလည္းအစာ” လို႔ ဆို႐ုိးစကား ရွိတဲ့အတိုင္း မိမိတို႔ လက္လွမ္းမီရာ အသီးအႏွံ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြဟာ အာဟာရလည္းရွိ၊ ခံတြင္းလည္း ၿမိန္သလို ေဆးစြမ္းလည္း ထက္ၾကပါတယ္။ “ဆီးျဖဴ (ဇီးျဖဴ) ဖန္ခါး ရဟန္း...စား” ဆိုတဲ့ စကားအရ ဆီးျဖဴသီးနဲ႔ ဖန္ခါးသီးဟာ ၿခိဳးၿခံေခၽြတာစြာ ဆြမ္းမွီဝဲတတ္တဲ့ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအတြက္ ေဆးဘက္ဝင္ အက်ဳိးရွိေစလို႔ ဆီးျဖဴဖန္ခါး ရဟန္းစားဆိုတဲ့ စကား ေပၚေပါက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယခုတစ္ပတ္ ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ ေဆးဘက္ဝင္ က႑အတြက္ ဆီးျဖဴသီးကို ေရြးခ်ယ္ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

ဆီးျဖဴပင္ဟာ ၿခံဳပင္အလတ္စားျဖစ္ၿပီး ဆူးေတြ ေပါပါတယ္။ အသီးေတြကလည္း ႁပြတ္ခဲေနေအာင္ သီးတတ္ၾကတယ္။ အပင္ေပၚက တြဲေလာင္ေလးေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ဆီးျဖဴသီးေတြကို ၾကည့္ရတာနဲ႔တင္ ခူးၿပီး စားခ်င္စရာ ေကာင္းတယ္။ ဆီးျဖဴသီးက အဖန္ဓာတ္လည္း ပါသလို၊ အခ်ဥ္ဓာတ္လည္း ပါပါတယ္။ ဆားေလးနဲ႔တို႔ၿပီး တၿမံဳ႕ၿမံဳ႕စား၊ ၿပီးရင္ စိမ့္အိုးထဲက ေရတစ္ခြက္ ေသာက္လိုက္ရင္ ေႏြရာသီ ေန႔လည္မွာ ဘယ္ေလာက္ပူၿပီး ေမာေနပါေစ တခဏေလးအတြင္း အေမာေျပ လန္းဆန္းသြားရတာပါ။ ငယ္ငယ္က အဘြားက ေျပာျပတတ္တဲ့ “ဆီသည္ႀကီး” ပုံျပင္ထဲမွာ ဆီေတြကို သြန္ၿပီး ေရေတြ ထည့္ထားတဲ့ ဆီသည္မႀကီး အေၾကာင္းကို သတိရမိပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီးစားၿပီး ေသာက္မိတ့ဲေရက အရသာရွိတာ မသိပဲ ေရကပဲ ခ်ဳိတယ္ထင္ၿပီး ဆီေတြသြန္ ေရေတြ ခပ္သြားတဲ့ အေၾကာင္းေလ။ ဆီျဖဴသီးစားၿပီး ေရေသာက္ရင္ ခ်ဳိတယ္လို႔ ပုံျပင္ထဲက ပါတဲ့အတိုင္း ေမာင္ႏွမေတြ ဆီးျဖဴသီးစားၿပီး ေရအငမ္းမရ လုေသာက္ခဲ့ၾကတာ မွတ္မိပါေသးတယ္။

ဆီျဖဴသီးကို gooseberry လုိ႔ အဂၤလိပ္လို႔ ေခၚၿပီး ဆီးျဖဴသီး အမ်ဳိးေပါင္းမ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ ပုံမွန္ေတြ႕ေနၾက ဝယ္ယူစားသုံးေနၾက ဆီးျဖဴသီးက Alma လုိ႔ေခၚတဲ့ Indian Go oseberry အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးျဖဴပင္ကို သိပၸံအမည္အရ Ribes UVA-Crispa လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

ဆီးျဖဴသီးပင္ရဲ႕ အသီး၊ အေခါက္၊ အပြင့္၊ အျမစ္ အားလုံး သူ႔ေနရာႏွင့္သူ ေဆးဘက္ဝင္ပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီးဟာ ဗိုက္တာမင္ C အလြန္ႂကြယ္ဝတဲ့ သဘာဝ အသီးအႏွံ ျဖစ္ပါတယ္။ အသဲနဲ႔ဆိုင္ေသာ ေရာဂါေဝဒနာသည္တုိ႔ အဓိက အားထားရာ သဘာဝ ေဆးစြမ္းထက္တဲ့ အသီး ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေခတ္လုိ အစားအစာေတြလည္း ဆုိးေဆးေတြ၊ ပိုးသတ္ေဆးေတြ၊ အထြက္တိုး ျမန္ျမန္သီး ျမန္ျမန္မွည့္ ေဟာ္မုန္းေဆးေတြ အမ်ားႀကီး ပါတဲ့အခ်ိန္၊ ဆီေတြလည္း မသန္႔တဲ့ အခ်ိန္မွာ ကိုယ္ခႏၶာရဲ႕ အဆိပ္သန္႔စင္ စြန္႔ပစ္ေရး လုပ္ငန္းကို ေမာႀကီးပန္းႀကီး ထမ္းေဆာင္ေနရတာ အသဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဆိပ္လည္း ေျပေစ၊ ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္သတၱိလည္းရွိတဲ့ ဗိုက္တာမင္ C ႂကြယ္ဝတဲ့ ဆီးျဖဴသီးဟာ အသဲအတြက္ ဧရာမ စစ္ကူႀကီး ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။ အသည္းေရာင္ B ပိုး၊ C ပိုး စသည္တို႔ေၾကာင့္ အသဲေဝဒနာ ျဖစ္ေနရင္ ျဖစ္ျဖစ္၊ အရက္ အလြန္အကၽြံ ေသာက္လုိ႔ အသဲေသြးေၾကာမ်ား ပ်က္စီးၿပီး အသဲေျခာက္၊ အသဲမာ၊ အသကင္ဆာ ျဖစ္ရင္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဆီးျဖဴသီးဟာ အလြန္ပင္ ေဆးစြမ္းထက္စြာ ကယ္တင္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အိမ္သုံး တိုင္းရင္း ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ အစြမ္းေတြအေၾကာင္း တင္ျပတဲ့ အင္တာနက္မွ ရရွိတဲ့ ဆီးျဖဴသီးရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားကို တင္ျပပါမယ္။ ဆီးျဖဴသီးဟာ ေသြးသားသန္႔စင္မႈက ေသြးအတြင္း အဆိပ္အေတာက္ေတြနဲ႔၊ ဗိုင္းရပ္ပိုး၊ ဗက္တီးရီးယားနဲ႔ အဏုဇီဝ ပိုးမႊားေတြကိုလည္း ဖယ္ရွားေပးပါတယ္။ ေသြးအားေကာင္းေစတဲ့ ေဟမိုဂလိုဗင္ဓာတ္ ႂကြယ္ဝေအာင္ ျဖစ္ေစတာမို႔ အေမာခံႏိုင္ၿပီး အသားအေရ ၾကည္လင္လွပေစပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္ C ႂကြယ္ဝလို႔ ကိုယ္ခံအား စနစ္ကို အားေကာင္းေစပါတယ္။ အသဲနဲ႔ ပန္ကရိယ(မုန္႔ခ်ဳိအိတ္) ကို မ်ားစြာ ပံ့ပိုးကူညီၿပီး စိတ္ႏွလုံးကိုလည္း ေျပာေလ်ာ့ ေအးခ်မ္းေစပါတယ္။ ဆံပင္ရဲ႕ ေကာင္းျခင္း၊ ဦးေရရဲ႕ ေကာင္းျခင္း၊ သန္းႏွင့္ ေဘာက္မ်ားကို ကင္းစင္ေစျခင္းနဲ႔ အသားအရည္ကုိလည္း လွပေခ်ာမြတ္ေစပါတယ္။ ေရာဂါဘယ မ်ဳိးစုံကိုလည္း သက္သာေပ်ာက္ကင္းေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေသာ အံ့ဖြယ္ သဘာဝေပးတဲ့ လက္ေဆာင္ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးျဖဴသီးကေန ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္၊ေခါင္းလိမ္းဆီ အမ်ဳိးမ်ဳိး ထုတ္လုပ္ၾကပါတယ္။ တုိင္းရင္းေဆးမ်ားနဲ႔ တြဲဘက္ၿပီး ေဆးေဖာ္ၾကသလို အရန္ဟင္းအျဖစ္ လည္းေကာင္း ဆီျဖဴသီးခ်ဳိခ်ဥ္၊ ဆီျဖဴသီးေဖ်ာ္ရည္ ျပဳလုပ္ၿပီး စားသုံးၾကပါတယ္။ အခ်ဳိ႕က ဆီးျဖဴသီးကို ဆားရည္စိမ္ထားတတ္ၿပီး တစ္ခ်ဳိ႕က အေျခာက္လွမ္း အေစ့ထုတ္ၿပီး အသားကို အမႈန္႔ျပဳလုပ္ထားတတ္ၾကပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီး ဆားရည္စိမ္နဲ႔ ငါးပိေၾကာ္ တြဲဖက္ဧည့္ခံတဲ့ မႏၲေလး ရပ္ကြက္ ဘုရားပြဲေတြကို လြမ္းမိသြားပါတယ္

တိုင္းရင္းေဆး
“အစာလည္းေဆး၊ ေဆးလည္းအစာ” လို႔ ဆို႐ုိးစကား ရွိတဲ့အတိုင္း မိမိတို႔ လက္လွမ္းမီရာ အသီးအႏွံ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြဟာ အာဟာရလည္းရွိ၊ ခံတြင္းလည္း ၿမိန္သလို ေဆးစြမ္းလည္း ထက္ၾကပါတယ္။ “ဆီးျဖဴ (ဇီးျဖဴ) ဖန္ခါး ရဟန္း...စား” ဆိုတဲ့ စကားအရ ဆီးျဖဴသီးနဲ႔ ဖန္ခါးသီးဟာ ၿခိဳးၿခံေခၽြတာစြာ ဆြမ္းမွီဝဲတတ္တဲ့ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအတြက္ ေဆးဘက္ဝင္ အက်ဳိးရွိေစလို႔ ဆီးျဖဴဖန္ခါး ရဟန္းစားဆိုတဲ့ စကား ေပၚေပါက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယခုတစ္ပတ္ ႏြယ္ျမက္ သစ္ပင္ ေဆး ဘက္ဝင္ က႑အတြက္ ဆီးျဖဴသီးကို ေရြးခ်ယ္ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

ဆီးျဖဴပင္ဟာ ၿခံဳပင္အလတ္စားျဖစ္ၿပီး ဆူးေတြ ေပါပါတယ္။ အသီးေတြကလည္း ႁပြတ္ခဲေနေအာင္ သီးတတ္ၾကတယ္။ အပင္ေပၚက တြဲေလာင္ေလးေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ဆီးျဖဴသီးေတြကို ၾကည့္ရတာနဲ႔တင္ ခူးၿပီး စားခ်င္စရာ ေကာင္းတယ္။ ဆီးျဖဴသီးက အဖန္ဓာတ္လည္း ပါသလို၊ အခ်ဥ္ဓာတ္လည္း ပါပါတယ္။ ဆားေလးနဲ႔တို႔ၿပီး တၿမံဳ႕ၿမံဳ႕စား၊ ၿပီးရင္ စိမ့္အိုးထဲက ေရတစ္ခြက္ ေသာက္လိုက္ရင္ ေႏြရာသီ ေန႔လည္မွာ ဘယ္ေလာက္ပူၿပီး ေမာေနပါေစ တခဏေလးအတြင္း အေမာေျပ လန္းဆန္းသြားရတာပါ။ ငယ္ငယ္က အဘြားက ေျပာျပတတ္တဲ့ “ဆီသည္ႀကီး” ပုံျပင္ထဲမွာ ဆီေတြကို သြန္ၿပီး ေရေတြ ထည့္ထားတဲ့ ဆီသည္မႀကီး အေၾကာင္းကို သတိရမိပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီးစားၿပီး ေသာက္မိတ့ဲေရက အရသာရွိတာ မသိပဲ ေရကပဲ ခ်ဳိတယ္ထင္ၿပီး ဆီေတြသြန္ ေရေတြ ခပ္သြားတဲ့ အေၾကာင္းေလ။ ဆီျဖဴသီး စားၿပီး ေရေသာက္ရင္ ခ်ဳိတယ္လို႔ ပုံျပင္ထဲက ပါတဲ့အတိုင္း ေမာင္ႏွမေတြ ဆီးျဖဴသီး စားၿပီး ေရအငမ္းမရ လုေသာက္ခဲ့ၾကတာ မွတ္မိပါေသးတယ္။

ဆီျဖဴသီးကို gooseberry လုိ႔ အဂၤလိပ္လို႔ ေခၚၿပီး ဆီးျဖဴသီး အမ်ဳိးေပါင္းမ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ ပုံမွန္ေတြ႕ေနၾက ဝယ္ယူစားသုံးေနၾက ဆီးျဖဴသီးက Alma လုိ႔ေခၚတဲ့ Indian Go oseberry အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးျဖဴပင္ကို သိပၸံအမည္အရ Ribes UVA-Crispa လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

ဆီးျဖဴသီးပင္ရဲ႕ အသီး၊ အေခါက္၊ အပြင့္၊ အျမစ္ အားလုံး သူ႔ေနရာႏွင့္သူ ေဆးဘက္ဝင္ပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီးဟာ ဗိုက္တာမင္ C အလြန္ႂကြယ္ဝတဲ့ သဘာဝ အသီးအႏွံ ျဖစ္ပါတယ္။ အသဲနဲ႔ဆိုင္ေသာ ေရာဂါေဝဒနာ သည္တုိ႔ အဓိက အားထားရာ သဘာဝ ေဆးစြမ္းထက္တဲ့ အသီး ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေခတ္လုိ အစားအစာေတြလည္း ဆုိးေဆးေတြ၊ ပိုးသတ္ေဆးေတြ၊ အထြက္တိုး ျမန္ျမန္သီး ျမန္ျမန္မွည့္ ေဟာ္မုန္းေဆးေတြ အမ်ားႀကီး ပါတဲ့အခ်ိန္၊ ဆီေတြလည္း မသန္႔တဲ့ အခ်ိန္မွာ ကိုယ္ခႏၶာရဲ႕ အဆိပ္သန္႔စင္ စြန္႔ပစ္ေရး လုပ္ငန္းကို ေမာႀကီးပန္းႀကီး ထမ္းေဆာင္ေနရတာ အသဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဆိပ္လည္း ေျပေစ၊ ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္သတၱိလည္းရွိတဲ့ ဗိုက္တာမင္ C ႂကြယ္ဝတဲ့ ဆီးျဖဴသီးဟာ အသဲအတြက္ ဧရာမ စစ္ကူႀကီး ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။ အသည္းေရာင္ B ပိုး၊ C ပိုး စသည္တို႔ေၾကာင့္ အသဲေဝဒနာ ျဖစ္ေနရင္ ျဖစ္ျဖစ္၊ အရက္ အလြန္အကၽြံ ေသာက္လုိ႔ အသဲေသြးေၾကာမ်ား ပ်က္စီးၿပီး အသဲေျခာက္၊ အသဲမာ၊ အသကင္ဆာ ျဖစ္ရင္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဆီးျဖဴသီးဟာ အလြန္ပင္ ေဆး စြမ္းထက္စြာ ကယ္တင္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အိမ္သုံး တိုင္းရင္း ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ အစြမ္းေတြအေၾကာင္း တင္ျပတဲ့ အင္တာနက္မွ ရရွိတဲ့ ဆီးျဖဴသီးရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားကို တင္ျပပါမယ္။ ဆီးျဖဴသီးဟာ ေသြးသားသန္႔စင္မႈက ေသြးအတြင္း အဆိပ္အေတာက္ေတြနဲ႔၊ ဗိုင္းရပ္ပိုး၊ ဗက္တီးရီးယားနဲ႔ အဏုဇီဝ ပိုးမႊားေတြကိုလည္း ဖယ္ရွားေပးပါတယ္။ ေသြးအားေကာင္းေစတဲ့ ေဟမိုဂလိုဗင္ဓာတ္ ႂကြယ္ဝေအာင္ ျဖစ္ေစတာမို႔ အေမာခံႏိုင္ၿပီး အသားအေရ ၾကည္လင္လွပေစပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္ C ႂကြယ္ဝလို႔ ကိုယ္ခံအား စနစ္ကို အားေကာင္းေစပါတယ္။ အသဲနဲ႔ ပန္ကရိယ(မုန္႔ခ်ဳိအိတ္) ကို မ်ားစြာ ပံ့ပိုးကူညီၿပီး စိတ္ႏွလုံးကိုလည္း ေျပာေလ်ာ့ ေအးခ်မ္းေစပါတယ္။ ဆံပင္ရဲ႕ ေကာင္းျခင္း၊ ဦးေရရဲ႕ ေကာင္းျခင္း၊ သန္းႏွင့္ ေဘာက္မ်ားကို ကင္းစင္ေစျခင္းနဲ႔ အသားအရည္ကုိလည္း လွပေခ်ာမြတ္ေစပါတယ္။ ေရာဂါဘယ မ်ဳိးစုံကိုလည္း သက္သာေပ်ာက္ကင္းေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေသာ အံ့ဖြယ္ သဘာဝေပးတဲ့ လက္ေဆာင္ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးျဖဴသီးကေန ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္၊ေခါင္းလိမ္းဆီ အမ်ဳိးမ်ဳိး ထုတ္လုပ္ၾကပါတယ္။ တုိင္းရင္းေဆးမ်ားနဲ႔ တြဲဘက္ၿပီး ေဆးေဖာ္ၾကသလို အရန္ဟင္းအျဖစ္ လည္းေကာင္း ဆီျဖဴသီးခ်ဳိခ်ဥ္၊ ဆီျဖဴသီးေဖ်ာ္ရည္ ျပဳလုပ္ၿပီး စားသုံးၾကပါတယ္။ အခ်ဳိ႕က ဆီးျဖဴသီးကို ဆားရည္စိမ္ထားတတ္ၿပီး တစ္ခ်ဳိ႕က အေျခာက္လွမ္း အေစ့ထုတ္ၿပီး အသားကို အမႈန္႔ျပဳလုပ္ထားတတ္ၾကပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီး ဆားရည္စိမ္နဲ႔ ငါးပိေၾကာ္ တြဲဖက္ဧည့္ခံတဲ့ မႏၲေလး ရပ္ကြက္ ဘုရားပြဲေတြကို လြမ္းမိသြားပါတယ္

တိုင္းရင္းေဆး

0 comments:

Post a Comment